Vooroordelen leerkrachten fnuiken ambitieuze studiekeuze

Dit artikel verscheen in De Standaard van 27 februari 2020.

Als een leerkracht hoge verwachtingen heeft van een leerling, dan is de kans groter dat die leerling een ambitieuze studiekeuze maakt. Omgekeerd geldt hetzelfde: als de leerkracht lage verwachtingen heeft, zal die leerling een minder ambi­tieuze studiekeuze maken. Dat blijkt uit Vlaams onderzoek van de Vrije Universiteit Brussel. Het onderzoek bestudeerde de studie­keuze van 6.585 leerlingen in het vierde jaar secundair onderwijs, verspreid over 601 klassen en 56 scholen. De onderzoekers verzamelden gegevens van leerlingen, leerkrachten en ouders. Leerkrachten werd onder meer gevraagd of de leerlingen een goeie schoolloopbaan zullen hebben. Onderzoeker Ilse Laurijssen gaf in De Standaard meer toelichting bij de bevindingen.

Rol van de leerkracht

Leerkrachten hebben doorgaans lagere verwachtingen van leerlingen uit zwakkere milieus. Daardoor kiezen die voor minder ambitieuze richtingen. Dat leerkrachten een bepaald vooroordeel hebben tegenover sociaal-economisch zwakkere kinderen, gebeurt onbewust, denkt Laurijssen. ‘Ze maken niet alleen op basis van prestaties een inschatting, maar ook op basis van gedragingen of opvattingen. Die elementen zijn niet altijd relevant, maar spelen wel een rol in de manier waarop leerkrachten naar leerlingen kijken.’

Om sociale ongelijkheid in het onderwijs te bestrijden, is het dus handig om naar de leerkrachten te kijken. ‘Zij zijn een factor waarop we grip hebben’, zegt Laurijssen. ‘Zo kunnen we hen in de lerarenopleiding aanleren hoe ze zich neutraler kunnen opstellen tegenover de sociaal-economische situatie van een leerling.’

‘We kunnen leerkrachten aanleren hoe ze zich neutraler kunnen opstellen tegenover de sociaal-economische situatie van een leerling’ – Ilse Laurijssen

Opvoedingswaarden ouders

Als leerlingen thuis te horen krijgen dat onderwijs waardevol is als een middel tot zelfontplooiing, dan is de kans groter dat ze een ambitieuze studiekeuze (blijven) maken. Ook met de boodschap dat het soms nuttig is geduld te oefenen, om later beloond te worden, is de kans groter dat ze een ambitieuze studiekeuze (blijven) maken. ‘Dat zijn opvoedingswaarden die we klassiek met de middenklasse associëren’, zegt Laurijssen.

 

Het onderzoeksrapport is hier beschikbaar:

Zie ook: