De helft van de Vlaamse ouders wil een kortere zomervakantie in het onderwijs. Een kwarteeuw geleden legde socioloog Ignace Glorieux (VUB) al zo’n voorstel (zie verder) op tafel. In De Morgen geeft hij meer toelichting bij het voorstel om een kortere zomervakantie in te voeren in Vlaanderen.
Waarom is een kortere zomervakantie een goed idee?
“Het argument is al 25 jaar hetzelfde: omdat verschillende onderzoeken tonen dat kinderen kennis verliezen tijdens die negen weken. Dat leerverlies is niet gelijk verdeeld. Kinderen van hoger geschoolde ouders horen bijvoorbeeld een hele vakantie beschaafd Nederlands of gaan op reis en bezoeken een museum, wat dan weer aansluit bij hun lessen geschiedenis. Vergelijk dat met kinderen met een migratieachtergrond die thuis een andere taal spreken of kinderen uit kwetsbare milieus die niet op reis kunnen gaan. Bij hen is de leerachterstand groter.”
Het is wellicht niet toevallig dat dit thema weer naar boven komt na twee door corona vertekende schooljaren?
“Nee, inderdaad. We zagen dat vooral sociaal achtergestelde kinderen daar de negatieve gevolgen van ervaarden. Ik hoop dat we dat bewustzijn niet laten varen eenmaal corona – hopelijk – achter ons ligt. Daarom pleit ik ook zo sterk voor het hervormen van het schooljaar. Maar ik begrijp dat het complexe materie is. Vergis u niet, de zomervakantie inkorten is een radicale ingreep. Dat is ook wat tegenstanders ervan altijd zeggen: de zomervakantie hangt samen met zoveel andere zaken. Die inkorten zou implicaties hebben voor kampen, jeugdverenigingen, de toeristische sector, enzovoort.
“Daarom zou ik Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) adviseren om dit goed te bestuderen en voor te bereiden vooraleer we een beslissing nemen (Weyts vroeg de ouderkoepels om een enquête af te nemen en wint nu advies in in het veld, PG). We hebben ook het voordeel dat Franstalig België de volgende zomervakantie inkort. Dat kunnen we eerst goed bestuderen.”
Hoe ziet die hervorming eruit in Franstalig België?
“Ik weet niet of ze ons rapport gelezen hebben, maar zij doen exact wat wij destijds voorstelden. (lacht) Het idee is de zomervakantie met twee weken in te korten. Maar wat doe je dan: laat je de rest van het schooljaar ongemoeid en win je dus lestijd, of bekijk je wat er nog kan veranderen? Wij stelden dat laatste voor. Nu is het zo dat het tweede en derde trimester sterk afhangen van wanneer Pasen valt. Is dat laat in het jaar, dan is het derde trimester erg kort, zeker omdat er dan nog examens georganiseerd moeten worden. Door de paasvakantie te verschuiven en zowel de herfst- als de krokusvakantie een week langer te maken, creëer je meer evenwicht in het schooljaar.”
Bent u verrast dat de helft van de ouders gewonnen lijkt voor zo’n idee?
“Nee, ook dat loopt gelijk met wat wij ondervonden 25 jaar geleden. Ook toen was er draagvlak voor zo’n hervorming. Al waren er ook tegenstanders, die bijvoorbeeld wezen op de opvangproblemen die je zo in de herfst- en krokusvakantie creëert. Nu kunnen ouders die makkelijk oplossen door bijvoorbeeld elk enkele dagen verlof te nemen. Dat zal complexer worden bij een langere vakantie. Ik begrijp dat sommigen daarmee worstelen. Maar eigenlijk moet de schoolkalender er zijn voor kinderen, dat is nu niet het geval. Dat we zo’n lange zomervakantie hebben, is een erfenis uit de agrarische tijd. Kinderen moesten in de zomer werken op het land. Het heeft dus niet echt een pedagogische reden. Dat is toch gek.”
Voor meer toelichting met de relevantie, uitwerking en implicaties van een kalenderhervorming, zie: Glorieux, Ignace (1999): De tijden veranderen, de schooltijden niet. Werkgelegenheid, Arbeid, Vorming. Nieuwsbrief van het Steunpunt WAV, 9, 1-2: 172-175
| Welk alternatief werd er destijds voorgesteld?
In het originele voorstel voor de kalenderhervorming wordt de totale schooltijd per jaar niet uitgebreid, de zomervakantie wordt wel met twee weken ingekort. Deze weken worden gebruikt om de duur van elk van de vier tussentijdse vakanties op twee weken te brengen. In dit scenario duren alle schoolperiodes 7 of 8 weken en zijn de krokus- en de lentevakantie losgekoppeld van de variabele feestdagen Carnaval en Pasen. Allerheiligen valt in deze kalender wél in de twee weken durende herfstvakantie. Mogelijke voordelen van dergelijke herordening? De schoolperiodes van 7 à 8 weken geven een vast kader bieden om de leerstof te structureren en om de leerlingen te evalueren. De schoolperiodes zijn lang genoeg om afgebakende (en evalueerbare) pakketten leerstof in af te werken. Een vast kader biedt wellicht ook meer mogelijkheden om leerproblemen tijdig vast te stellen. Een kortere zomervakantie zorgt er tevens voor dat ouders minder moeilijkheden ondervinden om kinderen zinvol bezig te houden en opvang voor hun kinderen te voorzien. Zwakkere studenten zouden ook minder achterstand opbouwen (schoolverlies) en sneller weer aansluiting vinden met het schoolmilieu. Ook de vier tussentijdse vakanties van twee weken hebben voordelen. Het biedt meer gelegenheid om buitenschoolse activiteiten te organiseren (door de school, in samenwerking met de school, door derden) en ook meer mogelijkheden voor de leerlingen om zich bezig te houden met projecten buiten de school, zonder dat ze langdurig van de school loskomen. In de mate dat de langere tussentijdse vakanties effectief uitgroeien tot een tijdsbestek waarin van alles georganiseerd wordt voor kinderen en jongeren, zullen ze ook tegemoetkomen aan de problemen die veel ouders ondervinden om zinvolle bezigheden en opvang voor hun kinderen te vinden tijdens de schoolvakanties. |